Sytuacja gospodarcza zmusza coraz częściej polskich przewoźników do zatrudniania kierowców z krajów nie będących członkami Unii Europejskiej. Zjawisko ma charakter rozwojowy i należy się liczyć z napływem kierowców z terenu Ukrainy, Białorusi, Kazachstanu, Gruzji ,Rosji i innych krajów.

Przedsiębiorca transportowy decydujący się na zatrudnienia obcokrajowca z tych krajów musi mieć świadomość obowiązków jakie na mim spoczywają z tego tytułu. Do podstawowego należy uzyskanie zgodny na zatrudnienie obcokrajowca. Procedurę tą realizują stosowne wydziały Urzędów Wojewódzkich. Brak konieczności zdobycia zezwolenia występuje w przypadku obywateli: Federacji Rosyjskiej, Gruzji, Republiki Mołdowy, Białorusi, Armenii, Ukrainy – jeśli mają oni jeden z tytułów prawnych wymienionych w art. 87 ust. 1 pkt 12 ustawy[1] i wykonują pracę przez czas poniżej 6 miesięcy w przeciągu kolejnych 12 miesięcy, niezależnie od liczby jednostek zlecających im pracę.

W takim przypadku podmiot (firma, instytucja, organizacja) zatrudniający ma obowiązek złożenia oświadczenia o zamiarze zatrudnienia w powiatowym urzędzie pracy odpowiednim ze względu na miejsce pobytu stałego lub siedzibę podmiotu, który powierza pracę. W przypadku zatrudnienia obcokrajowca: bez ważnej wizy lub dokumentów uprawniających do pobytu na terenie Polski, bez zezwolenia, gdy jest ono wymagane istnieje groźba nałożenia kary grzywny w wysokości co najmniej 3 tysiące złotych. Kara dotyczy także obcokrajowca – grzywna w wysokości tysiąca złotych. Nie są to jedyne obowiązki jakie musi spełnić pracodawca obcokrajowca zatrudnianego na stanowisku kierowcy.

Ustawa o transporcie drogowym[2] w art. 32 a nakłada obowiązek uzyskania przez kierowcę niebędącego obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, zatrudnionego przez przedsiębiorcę mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wykonującego międzynarodowy transport drogowy rzeczy świadectwa kierowcy. Warunki uzyskania powyższego dokumentu regulują przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych. Powyższe przepisy wymagają od nich ukończenia szkolenia okresowego lub kwalifikacji wstępnej na zasadach analogicznych jak polscy kierowcy. Na szkolenie w zakresie kwalifikacji wstępnej może zostać zakwalifikowany osoba niebędąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, mająca zamiar wykonywać przewozy na rzecz podmiotu mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej[3].

Natomiast szkolenie okresowe może pojąć kierowca zatrudniony przez podmiot posiadający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Po uzyskaniu świadectwa kwalifikacji zawodowej przedsiębiorca zatrudniający kierowcę składa wniosek o wydanie świadectwa kierowcy do Głównego Inspektora Transportu Drogowego. Świadectwo kierowcy wydaje się na wniosek przedsiębiorcy, posiadającego licencję wspólnotową, złożony na piśmie lub w postaci dokumentu elektronicznego. Wniosek[4] powinien zawierać: oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres; imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia oraz obywatelstwo kierowcy. Do wniosku dołącza się załączniki , w postaci : kopię licencji wspólnotowej; zaświadczenie o zatrudnieniu kierowcy oraz spełnieniu przez kierowcę wymagań przewidzianych w ustawie o transporcie drogowym (art. 39a ust. 1 i 1a ); kserokopię dokumentu tożsamości ( paszportu); kserokopię prawa jazdy; kserokopię dokumentu potwierdzającego ubezpieczenie społeczne kierowcy.

Ponadto Biuro ds. Transportu Międzynarodowego na swojej stronie internetowej (www.botm.gov.pl) w opisie procedury uzyskiwania świadectwa kierowcy wśród wymaganych dokumentów wymienia również obowiązek załączenia do wniosku kserokopii dokumentu potwierdzającego fakt legalnego zatrudnienia cudzoziemca na terytorium RP np. zezwolenia na pracę. Świadectwo kierowcy wraz z wypisem ze świadectwa kierowcy wydaje się przedsiębiorcy na okres do 5 lat. Warto zwrócić uwagę, że świadectwo kierowcy należy do przewoźnika i jest udostępniane kierowcy wskazanemu na świadectwie na czas wykonywania przewozów drogowych na jego rzecz.

Wypis ze świadectwa jest przechowywany w siedzibie przedsiębiorcy , a oryginał posiada ze sobą kierowca. Czyli odwrotnie niż w przypadku licencji. Spełnianie powyższych wymogów jest przedmiotem kontroli przez organy policji, inspekcji drogowych , a także służb granicznych. W ostatnim okresie nasiliły się takie kontrole na terenie Austrii. Średnio kara za brak świadectwa kierowcy wynosi 150 €. W Polsce wg. taryfikatora jest to zagrożone mandatem w wysokości 500 zł dla kierowcy oraz 1000 zł dla innych osób uczestniczących w procesie przewozu ( dyspozytora, osoby odpowiedzialnej za transport w przedsiębiorstwie itp.) [1] Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz. U. z 2013 poz. 674 z póź. zm.) [2] Ustawa z dnia 06.09.2001 r. o transporcie drogowym ( Dz. U. z 2013 roku 1414 z póź. zm. ) [3] Art. 39 b ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 06.09.2001 o transporcie drogowym [4] Art. 32 b ust.1 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 06.09.2001 o transporcie drogowym.